Châu Á tuần qua

Modi 3.0

Cuộc bầu cử marathon 47 ngày của Ấn Độ đã chấm dứt với kết quả Thủ tướng Narendra Modi sẽ tiếp tục cho nhiệm kỳ thứ ba, nhưng Đảng BJP của ông mất thế đa số, sẽ phải dựa vào các đảng đồng minh để thành lập chính phủ.

Đây là cuộc bầu cử lớn nhất thế giới, với gần 1 tỷ người đăng ký bỏ phiếu và hơn 640 triệu người đi bầu.

Thị trường chứng khoán Ấn Độ lao dốc không phanh ngay khi có kết quả đảng của ông Modi không đạt được kỳ vọng. Chỉ số vốn hóa thị trường toàn Ấn Độ đã bốc hơi hơn 371 tỷ USD chỉ trong ngày 4 tháng 6.

Thành tích của BJP làn này kém so với năm 2014, khi ông Modi lên nắm quyền vì người dân quá giận dữ trước nạn tham nhũng của chính phủ trước; hoặc năm 2019, khi tư tưởng dân tộc chủ nghĩa bùng phát vì có đụng độ biên giới với Pakistan.

Sau gần 20 năm cầm quyền, ông Modi đã đưa Ấn Độ đã thực sự trở thành một vai diễn quốc tế hàng đầu. Ấn Độ vẫn giữ vị trí quốc gia đông dân nhất thế giới, có nền kinh tế lớn thứ năm, tăng trưởng với tốc độ nhanh nhất thế giới. Ấn Độ tự hào có ngành công nghệ phát triển nhanh nhất, và bây giờ đã chính thức trở thành một cường quốc không gian sau khi có tàu hạ cánh xuống mặt trăng vào năm ngoái.

Theo một cuộc khảo sát sau bầu cử, lý do mất ghế của đảng BJP là vì thiếu công ăn việc làm, tỷ lệ thất nghiệp của những người dưới tuổi 30 khá cao, giá sinh hoạt tăng và thu nhập của người dân giảm đi.

Một người bị văng miểng là Gautam Adani, chủ tịch của tập đoàn Adani, một Phạm Nhật Vượng của Ấn Độ. Giá trị tài sản ròng của ông Adani giảm gần 25 tỷ USD sau sự sụp đổ thị trường hôm thứ Ba. Tài sản của ông bây giờ chỉ còn 97.5 tỷ USD.

Nhìn ông Modi mới thấy thương bác Trọng. Người ta ngồi ba nhiệm kỳ không sao, mình thì lắm kẻ nói ra nói vào. À mà thôi mặc kệ, để lão vít chặt cái ghế đang ngồi cái đã.

Hai cựu học viên West Point gặp nhau

Sau khi dự diễn đàn quốc phòng Shangri-La ở Singapore, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tạt qua Campuchia trong một ngày để thúc đẩy quan hệ quân sự giữa Hoa Kỳ và Campuchia, nước hiện nay được coi là đồng minh thân thiết nhất của Trung Quốc ở Đông Nam Á.

Ông Austin đã lần lượt gặp Bộ trưởng Quốc phòng Tea Seiha, Thủ tướng Hun Manet và Chủ tịch Thượng viện Hun Sen, bố của Manet.

Quan hệ Hoa Kỳ-Campuchia đóng băng trong nhiều năm qua, phần lớn là do mối quan hệ chặt chẽ của Phnom Penh với Bắc Kinh, đặc biệt là sự hiện diện quân sự của Trung Quốc tại căn cứ hải quân Ream ở Vịnh Thái Lan, căn cứ này đã được nâng cấp bằng tiền của Bắc Kinh.

Vụ nâng cấp này khiến nhiều người Mỹ khó chịu, một dân biểu đã yêu cầu chính phủ Biden phải có phản ứng.

Từ khi Hun Manet được ông bố truyền ngôi, nhiều người suy đoán quan hệ Mỹ-Campuchia sẽ cải thiện, một trong những lý do đưa ra là dù sao, Manet cũng là dân tốt nghiệp trường Võ bị Lục quân West Point của Mỹ, nên có thể “thoáng” về các tư tưởng tự do dân chủ của phương Tây.

Cả Austin và Manet đều tốt nghiệp West Point – Austin khóa 1975, còn Hun Manet là học viên đầu tiên của Campuchia ở đó, khóa 1999. Hy vọng khóa đàn anh sẽ khuyên bảo điều gì cho khóa đàn em? Cho đến nay Hun Manet vẫn duy trì các chính sách của cha mình.

Rời Campuchia, Austin đi thẳng sang Pháp dự lễ kỷ niệm 80 năm trận Normady, thay vì chỉ cần bay một tiếng tạt qua thăm Hà Nội, nơi đang có chính sách ngoại giao cây tre; có lẽ tình hình tranh chấp cung đình tại đó quá căng, sấm chớp đùng đoàng?

Tuyển mộ lính ở Myanmar và Úc

Từ mấy tháng qua, mỗi tháng có hàng chục ngàn thanh niên đã chạy trốn khỏi Myanmar kể từ khi chính quyền quân sự tuyên bố sẽ mở chiến dịch bắt lính, dựa theo luật nghĩa vụ quân sự mới.

Nhiều tổn thất trên chiến trường do quân nổi dậy ủng hộ dân chủ và các nhóm sắc tộc gây ra, buộc quân đội Myanmar phải tìm cách bổ sung khoảng 60.000 binh sĩ trong vòng một năm.

Chiến dịch bắt lính đã gây hoảng loạn cho nhiều gia đình, ngay cả ở các trung tâm đô thị như Yangon, nơi dường như không thấy không khí chiến tranh. Nhiều người cha trẻ tuổi đã biến mất khỏi gia đình chỉ sau một đêm. Các bà mẹ đã thu xếp để gửi con trai tuổi teen của họ ra đi. Nhiều người may mắn đã rời nước bằng máy bay, sử dụng hộ chiếu mang thị thực du lịch, sinh viên hoặc lao động ở các quốc gia khác. Tuy nhiên, đông nhất vẫn là ngang qua biên giới, di chuyển trong bóng tối qua đám rừng dài và dễ xâm nhập ngăn cách Myanmar với Thái Lan.

Gần 60% trong số 120.000 người nhập cảnh vào Thái Lan vào tháng Ba không có giấy tờ, gấp đôi con số một năm trước. Nhiều người lần mò đến được Bangkok, sống chen chúc trong các căn hộ chật chội.

Thái Lan đã tăng cường truy quét những người nhập cư Myanmar không có giấy tờ và gửi trả một số người về cố quốc, lấy lý do không có khả năng tiếp nhận với số lượng lớn như vậy, hoặc có thể là một mánh để yêu cầu Liên Hiệp Quốc viện trợ.

Trong khi đó, Quân đội Úc sẽ tuyển mộ người không phải là công dân với điều kiện những người này phải là thường trú nhân thuộc các nước trong nhóm tình báo Năm Mắt; gồm Úc, New Zealand, Hoa Kỳ, Anh và Canada.

Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Richard Marles cho biết, động thái này nhằm xây dựng một quân đội có thể chống lại nước ngoài có thể đe dọa các tuyến đường biển huyết mạch của Úc trong tương lai. Ông này gọi là “nước ngoài”, Việt Nam gọi là “nước lạ”.

Lực lượng Quốc phòng Úc có 63.600 quân nhân toàn thời gian, đang thiếu 4.400 người. Công việc tuyển mộ đang gặp trở ngại vì tỷ lệ thất nghiệp ngoài dân sự tương đối thấp khiến quân đội Úc khó thu hút và giữ chân người ở lại.

Theo kế hoạch mời, công dân New Zealand đã sống ở Úc ít nhất một năm sẽ đủ điều kiện gia nhập quân đội từ tháng 7 năm nay; trong khi thường trú nhân từ Mỹ, Anh và Canada sẽ có thể gia nhập từ đầu năm 2025.