Trưa nay đi ăn chùa

20
Wat Thammapathip ở lâu đài Lugny

Trên tuần báo Le Point, mục « Paris đây, Paris đó » của tuần này giới thiệu một ngôi chùa Thái Lan ở thành phố Moissy-Cramayel của tỉnh Seine-et-Marne (77) thuộc ngoại ô Paris về phía Đông, tức còn nằm trong  « Ile de France » (« Pháp đảo », gồm các tỉnh 75, 92, 93, 94,77, 78 và 95) .

Ngôi chùa này từ khá lâu, nay được báo Le Point nói tới, thật ra không phải nhằm giới thiệu ngôi chùa mà nhằm giới thiệu hàng ăn vào ngày cuối tuần và các ngày lễ .

Nhà báo để ý nét khá đặc biệt này cũng phải vì món ăn giá đồng hạng 6€ và có chừng mươi món cả chay lẫn mặn. Thái lan theo Tiểu thừa nên tu sĩ ăn mặn và chỉ ăn có bữa trưa mà thôi.

Nét đáng chú ý thứ hai là thực khách đủ các thành phần xã hội, tuổi tác và sắc tộc. Mỗi hôm hàng ăn mở cửa phải có tới cả ngàn người tham dự. Tiền thu được xung vào quỹ tu bổ và tân trang cơ sở. 

Không biết vì mục đích của hàng ăn hay vì giá cả mà có đông người tới như vậy? Hay vì cảnh chùa ở ngoại ô yên tỉnh mà thu hút đông đảo khách thập phương?

Chúng tôi tới lối hơn 13 giờ, nhìn chung quanh thấy có ít lắm cũng phải trên 700 người đang ngồi vào bàn hoăc đang xếp hàng mua phiếu, xếp hàng mua thức ăn .

Ăn chùa 

Đọc qua bài giới thiệu của ký giả Nathalie Lamoureux trên Le Point nghĩ khó có ai kìm giữ lòng cứng rắn mà không cảm thấy háo hức tìm đến ngay để vừa ngắm cảnh chùa vừa thưởng thức bửa cơm ngon và rẻ! 

Qua ngay hôm sau, chúng tôi dẩn nhau tới chùa cho biết thực tế như thế nào. Hóa ra chùa này cách xa chỗ chúng tôi ở chừng hơn mươi km.

Thế là hôm nay chúng tôi đi ăn chùa!

Đúng vậy. Chúng tôi đi «ăn chùa» đúng nghĩa đen của từ ngữ.

Nghĩa đen dĩ nhiên ai cũng hiểu là ăn cơm ở chùa. Riêng nghĩa bóng, có thể giới trẻ có người không hiểu .

Vậy“Ăn chùa”, theo nghĩa bóng, được nhiều người hiểu và dùng khi nói chuyện thông thường là “ăn miễn phí, ăn không phải trả tiền”. Có người đi xa hơn, cho rằng ý nghĩa “ăn chùa” bắt nguồn từ một điển tích đời nhà Đường ở bên Tàu.

Ngày xưa, có một anh học trò nghèo hay chữ tên Vương Bá hằng ngày, canh chừng hễ tới bữa ăn, liền tới chùa Mộc Lan ăn cơm . Theo lệ chùa, cứ tới bữa ăn, thầy chùa trông coi phòng ăn đánh chuông làm hiệu, để mọi người trong chùa biết là tới giờ ăn mà tụ tập lại ăn cơm .Vương Bá nghe chuông thì mon men tới chùa cùng sáp vào ăn chung với mọi người . Không kiêng né gì hết. Vì là của chùa mà.

Một hôm thấy anh chàng này « ăn chùa » mỗi ngày mà lại ăn mạnh quá, nhiều thầy chùa không thích, cho rằng hao tốn của chùa. Họ bàn nhau tìm cách đối phó một cách khéo léo . Hôm sau, ở chùa ăn xong, thầy chùa mới đánh chuông. Nghe tiếng chuông, Vương vội tới chùa thì bửa ăn đã xong.

Vương Bá cảm thấy xấu hổ lắm, bèn tới vách chùa, viết lên 2 câu thơ: 

              « Thướng đường dĩ liễu các tây đông

                 Tàm quý đồ lê phạn hậu chung » 

Tạm dịch :

                «Lên chùa thăm khắp cả tây đông     

                   Cơm sư nghĩ lại thẹn tiếng chuông » . 

Về sau, Vương Bá thi đậu cao, ra làm quan. Được tin, nhà chùa vội che hai câu thơ lại, gìn giữ bút tích của anh học trò xưa như bảo vật riêng của chùa. Một hôm chợt nhớ lại thủơ hàn vi, làm anh học trò nghèo, hằng ngày tới ăn chực cơm chùa, Vương Bá đến thăm lại cảnh cũ người xưa. Thấy cách làm của chùa khéo léo và ngụ ý đẹp, gìn giữ 2 câu thơ ngày xưa của mình làm trong lúc tức cảnh mà ghi vội lên vách chùa, Vương cảm khái mà viết thêm hai câu nữa, thành một bài tứ tuyệt : 

                         « Tam thập niên lai trần phác diện

                            Như kim thủy đắc bích sa lung » . 

Tạm dịch:

                          « Ba mươi năm chẵn nhem nhuốc mặt

                           Đến nay mới được gấm the lồng ». (Th.s Phạm Tuấn Vũ, báo Bình Định)

Anh học trò nghèo thủơ xưa nay vinh hiển . Cách ứng xử của nhà chùa rất đẹp và nhờ đó hai câu thơ trước kia nay trở thành bài thơ bốn câu có giá trị lịch sử độc đáo, ghi lại mối quan hệ giữa vị quan lớn ngày nay và nhà chùa . Người đời sau nhớ chuyện củ bèn đặt tên cho bài thơ là « Đề Mộc Lan viện ». 

Theo Thạc sĩ Phạm Tuấn Vũ (Báo Bình Định) thì « ăn chùa » không liên hệ xa gần gì với điển tích là giai thoại Vương Bá hằng ngày tới chùa Mộc Lan ăn chực vì chuyện này hoàn toàn không phù hợp với văn hóa việt nam .

Vẫn theo ông thì cách dùng thành ngữ “ăn chùa” phải được bắt nguồn từ một hiện thực khá phổ biến của xã hội nước ta. Đó là vào các ngày lễ lớn như ngày rằm, ngày mùng một, người Việt nam thường đi tới chùa lễ Phật xong, ăn cơm chùa được phước . Đây là dịp các chùa thết đãi cơm chay cho bá tánh tới cúng chùa . “Ăn cơm chùa” trong dịp này không trả tiền. Việc đi ăn cơm chùa có từ lâu đời trên khắp đất nước ta, là nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng của người Việt nam . 

Cũng xin nói thêm rằng, thành ngữ Việt có câu “đất vua, chùa làng”, có nghĩa chùa chiền là tổ chức độc lập thuộc về cộng đồng xã thôn . 

Tuy nhiên, trong những người đi ăn cơm chùa, không phải ai cũng là Phật tử và ăn chay . Với những người này, ăn cơm chùa chỉ cốt yếu đó là một dịp đỡ tốn tiền cơm . Nhiều người không những ăn tại chổ mà thôi, mà còn mang về một vài phần ăn nữa . 

Có thể từ đó “ăn chùa” có nghĩa là « ăn không tốn tiền » . Rồi có thêm “đồ chùa”, “của chùa” cũng hàm nghĩa như « ăn chùa » .

Xin mách riêng « ăn chùa » không ở đâu bằng ở Thánh Thất Cao Đài ở Tây Ninh và ở vùng Hòa Hảo ở Long Xuyên . Nơi đây mọi người bất chợt ghé qua, lúc nào cũng có sẳn cơm chay, canh sốt, tự do ăn no bụng mà hoàn toàn « ăn chùa » . Tức ăn xong, đứng đậy xách đít đi, không phải bận tâm gì cả. Nếu tử tế, nghĩ lại mình vừa được bữa cơm ngon và no lòng, đem dẹp chén đủa hoặc rửa giúp chén đủa của chình mình vừa sử dụng. Thì đẹp hơn! 

Sanh hoạt này có từ giữa thế kỷ qua. 

Nhớ lại lúc Tây bắt lính, một số khá đông các ông hà-nội tới tuổi bị bắt lính, vội chạy vào Sài -gòn, vọt lên Tây Ninh, xin đi lính Cao-đài . Tùy theo tuổi tác và học lực, Tòa Thánh Tây Ninh móc cho lon sĩ quan để yên thân mà ở lại, có sẳn cơm ăn ngày ba bửa . Đây không phải « ăn chùa » mà « ăn cơm Cao Đài », rồi len xuống Sài-gòn hoạt động chánh trị đảng phái hoặc báo chí chờ ngày đẹp trời vào chánh quyền . Cỏ May tôi nhắc chuyện này với quen biết thực tế những nhơn vật có thành tích ăn cơm Thánh thất Tây ninh và đã làm nên sự nghiệp.

Cơm Hòa Hảo thì đạm bạc hơn vì vốn là cơm của nông dân Miền Tây. Cứ tới những ngày lễ lớn như ngày lập đạo, ngày Dức Thầy thọ nạn, cả ngày rằm mùng một, Hòa Hảo tổ chức lễ và dĩ nhiên có cơm chay cho bà con đồng đạo ăn no bụng trước khi chèo ghe về nhà . Những dịp như vậy, Ban ẩm thực đã sử dụng tới hằng tấn gạo.

Ngày thường, như ngày nay, ở Long xuyên có « bánh bèo không đồng » để giúp bà con lở bước no bụng mà đi tiếp . Nghe nói bành xèo này là loại « không người lái », tức không tôm thịt, chỉ có lai rai vài cộng giá, chút đậu xanh, vài lát tàu hủ . Thế mà vẫn ngon tuyệt . Nhờ bột ngon và đổ khéo, bành dòn tang, nóng hổi, chấm nước tương ớt đỏ au, cặp với nhiều loại rau dại hái trên núi Thất sơn mà ăn quên thôi .

Đặc tánh của 2 tông giáo dân tộc gốc nam kỳ có khác!

« Ăn chùa » ở chùa Thái « Wat Thammapathip » (Chùa Ánh Sáng)

Báo pháp giời thiệu « Lâu đài-chùa-ăn ngon » vì đây là một lâu đài tọa lạc trong một khu đất rộng hằng mươi mẩu chung quanh tường cao bao bọc, với cây cối lớn tàn rủ bóng mát rượi . Đúng là ngôi chùa biến làm nhà hàng ăn với mươi gian hàng vào ngày cuối tuần và ngày lễ trong năm . 

Thực đơn cũng chỉ có mươi món. Khách mua phiếu trả tiền mặt và tới quầy bán thức ăn  mua và trả bằng phiếu. Không trả tiền trực tiếp cho người bán . Những người làm việc ở đây đều làm công quả cho chùa .

Trong vườn cây xanh cao vời vợi bao quanh chùa và bên lối đi, có nhiều tượng Phật theo mẫu Phật Tiểu thừa, sơn phết màu vàng rực, bên trong bụng ông Phật đựng tro cốt của người quá vảng . Bên chơn Phật có đặt bài vị thờ người có hộp tro cốt cất giữ trong bụng Phật .Tượng Phật có nhiều kích thước khác nhau theo yêu cầu của Phật tử .

Khách thập phương tới đây, ai cũng ngạc nhiên và bị mê hoặc trước phong cảnh chùa yên tịnh, mát mẻ, không khí thanh thoát tuy cách thành phố không xa lắm. Tới đây còn là dịp gặp nhau bất ngờ vì cùng đi chùa mà không kịp ới nhau trước. Từ 2 giờ chiều, chùa có nhiều sanh hoạt phật sự và văn hóa như những lớp võ thuật, dưởng sinh, thiền tập . Hay đọc sách ở thư viện . Có điều gì thắc mắc, có thầy chùa sẳn sàng giải đáp hoặc chỉ dẩn thêm . Trẻ con có dịp chạy nhảy thỏa thích trên sân cỏ, ngoài nắng hoặc dưới bóng cây mát rượi .

pagode wat thammapathip au château de lugny

Đây là lâu đài Lugny tuy lớn nhưng thuộc loại khiêm tốn của thế kỷ XIX, thứ lâu đài của nhà tư sản xưa . Có lẽ của một địa chủ vì ở đây là vùng nông nghiệp xưa. Lâu đài Lugny được Hội Phật giáo Pháp mua lại năm 2000 và biến làm ngôi chùa nhưng vẫn còn giữ nguyên kiến trúc cũ. Trên lối đi bộ có treo nhiều bảng ghi những lời dạy quí báu như « Đừng giết tương lai bằng hiện tại », …

Hôm chúng tôi tới lúc hơn 13 giờ, trong vườn chùa đã có người đang ngồi ăn cùng gia đình không dưới 700 người . 

Mua phiếu, mua thức ăn, khách hàng đều phải xếp hàng, và hàng khá dài. Mua ngay không làm sao được . Có thức ăn rồi thì tự mình tìm bàn trống ngồi vào ăn. Thức ăn dựng trong hộp hoặc trong cái giỏ bằng giấy cạt-tông  khéo léo xếp nên trông như chiếc thuyền con rất đẹp và sạch sẻ, làm cho người đang đói bụng càng thêm đói.

Con nhỏ cháu, đang học năm cuối của trường EDHEC (Cao đẳng thương mãi) chọn món gỏi thái cũng đựng trong chiếc thuyền như vậy. Thấy thật hấp dẩn vì quá bắt mắt . Nó vội gắp một miếng lớn đưa vào miệng. Chưa kịp nuốt, nước mắt, nước mủi ràng rụa . Vội ngưng, lấy nước uống . Đưa món gỏi cho chú của nó ăn mà chắc nó tưởng như món sà-lách của pháp quên thuộc. Cay quá mà ớt đâu không thấy. Nó không biết Thái ăn cay hơn Việt nam . Nó  vội chạy đi xếp hàng chờ mua món khác.

Món cơm chiên tôm hoặc mì xào tôm, cả hai đều chỉ có đúng « vợ chồng » nàng tôm mà thôi . Tuyệt đối không có thêm con cái gì hết .Vì giá món ăn khiêm tốn mà hạn chế vật liệu hay vì ăn ở chùa, mặc dầu chùa Thái không ăn chay, nhưng nhà chùa cũng phải giới hạn tối đa sát sanh đúng theo giới luật?

Nhưng phải nói món nào cũng ngon và một món cũng vừa đủ no bụng cho người có sức ăn bình thường.

Chúng tôi thật sự ngạc nhiên khi khám phá cảnh chùa tuyệt đẹp, với nhiều sanh hoạt tu tập và văn hóa phổ thông, với hàng ăn giá 6€ / món, tùy chọn lựa, mở cửa suốt từ 11 giờ sáng cho tới 10 giờ tối . Đã tới rồi, không riêng gì chúng tôi, mà chắc ai cũng tự hứa ít nhứt sẽ thêm một lần nữa trở lại .

Không biết sanh hoạt này có tiếp tục cả vào múa đông hay không? Vì đem vào bên trong chùa thì không đủ chổ cho khối khách thập phương lên cả ngàn người như vậy.

Tôi nghĩ chắc đây là trường hợp duy nhứt của vùng Paris tuy chung quanh Paris, tức trong Ile de France, vốn có nhiều chùa của nhiều hệ phái khác nhau.

Địa chỉ: Chùa  Wat Thammapathip ở lâu đài Lugny, 243 đường Maronniers, 77 Mouissy Crămyel . Mở cửa cuối tuần và 

ngày lễ, từ 11 giờ sáng tới 10 giờ tối .

Xin mời .

Nguyễn thị Cỏ May

 

20 BÌNH LUẬN


  1. tiền thuế của dân là tiền chùa,
    nên
    bọn Việt-gian Cộng-sãn
    xài tiền chùa
    như
    lá mít,
    như
    giấy vệ-sinh.

  2. Không biết Làng Hồng của Thiền sư che lọng TNH có cho ăn chùa hay không??? Ngài nhiều tiền như vậy, thì phải nên tổ chức cho công chúng ăn chùa hàng tuần, mới phải.

    • Ậy, xin bác DM thông cảm cho, vì tiền của Thiền sư còn phải để mua dép râu cho thiền nữ…Chân Không và cấp dưỡng quần áo xe cộ nhà cửa cho quí nam của ổng đang cư ngụ trên xứ “đế quốc Mỹ”.
      Có thể Thiền sư cũng có gởi tiền về xây mộ cho hơn 200 ngàn người dân Bến Tre đã bị “mỹ ngụy” sát hại theo như ổng nói với truyền thông Mỹ hồi những năm 70s ở New York. Trong khi theo thống kê vào thời điểm đó dân số thành phố Bến Tre chỉ khoảng 100 ngàn.

  3. Tôi biết ở Thụy Sĩ cũng có chỗ “ăn chùa” (không trả tiền), chỉ có bữa trưa, cho sinh viên nghèo. Đó là ở một nữ tu viện Công giáo ở thành phố Fribourg. Ăn cứ đợi đủ 4 người thì làm một bàn, tự dọn đồ ăn, thức uống. Ăn xong dọn bàn, sếp vào một chỗ, nhưng không phải rửa chén đĩa. Không có người phục vụ, không gặp ai ở đó hết.

    Bây giờ không biết có còn như thế không?

  4. …….Tui biết liền tác giả dẫn 1 điển tích của tàu mọi đời đường…..điển tích Việt nam thiếu gì không dẩn dẩn điển tích tàu mọi chỉ làm VN ngu thêm mà thôi…._____Nguyên nhân là tụi Việt cộng lấy Nga vả tàu cộng làm kim chỉ nam làm đàn anh ngồi trên đầu. Từ ngày Nga xăm lược Ukraina làm cả thế giới kinh bỉ, tụi Việt cộng bèn hè hụi nhau tung hô đàn anh tàu mọi, vì lý do hết người, không chó bắt mèo ăn cức….chứ tàu mọi xăm lược Việt nam cướp đão Việt nam ở đất liền xăm phạm biên giới…..nói đến điển tích tàu mọi tui thấy lợm giọng……Phàm người Việt nam mà nói về tàu không biết ngượng mồm, tui nghỉ tri thức không biết xấu hổ….VN thiếu gì điển tích…..đọc sách nhiều thì biết……nay kính

    • Tôi hoàn toàn có cùng ý nghĩ như anh.
      Bọn truyền thông tay sai Tàu hiện nay núp dưới những tên Việt chuyên đăng truyện Tàu, lôi ra đủ thứ điển tích từ Tam quốc chí, Phong thần, Tây du diễn nghĩa, Lương sơn bạt, Hán Sỡ tranh hùng…
      Kể chuyện tục tĩu của vua chúa Tàu, như thị tẩm, chi li đủ kiểu…là ý đồ lưu manh của bọn tay sai muốn truyền bá văn hoá Tàu, cho dân Việt ngửi quen mùi chệt. Thật cùng cực khốn nạn!

      • Hai anh viết thế có phần bôi bác tác giả NTCM hơi quá đáng. Chuyện đĩ điếm ở Viet Nam thiếu gì, sao cụ Nguyễn Du lại làm thơ kể chuyện đĩ Kiều Từ Hải bên Tàu? Chẳng nhẽ cụ Nguyễn Du cũng là tay sai? Văn hóa của Tàu trước khi cộng sản xuất hiện và sau khi cộng sản hoàn toàn khác nhau, cũng giống như văn hóa Việt Nam Cộng Hòa trước năm 1975 và “văn hóa tồi bại “ của Việt Công sau năm 1975 vậy, không thể nào “đánh đồng” chung gọi là văn hóa Việt Nam được. Chỉ có văn hóa Việt Nam Cộng Hòa mới được gọi là văn hóa Việt Nam thôi!

  5. He he he …

    Còn ở xứ Việt cộng thì có tiền Chùa ….và vì “tiền chùa” là tiền của “bá tánh nhơn dân” nên “đảng và nhà nước chúng nó” xài thoải mái, xài vô tư…từ tượng đài, lăng tẩm đến “biệt phủ, siêu xe”…..trong khi dân tình thì khốn khổ phải xuất khẩu đi khắp nơi làm “lao động chân tay và lao động …vú háng” để có tiền gởi về “cúng dường” cho đảng.

    Pà mịa “bác và đảng”…quang vinh”!

    Tội nghiệp “nhân dân VN anh…(k)hùng”!


    • tiền thuế của dân là tiền chùa,
      nên
      bọn Việt-gian Cộng-sãn
      xài tiền chùa
      như
      lá mít,
      như giấy vệ-sinh.

  6. Ông/bà Cỏ May hay quá! có duyên với Phật Pháp. Mới mấy tuần trước đã giới thiệu ông cha bên Công Giáo đi chơi chùa, rồi hôm nay hướng dẫn bá tánh ăn chùa nữa thì quả sành điệu.
    Phét ơi ! má phẻ hôn em?

  7. Cơm chùa

    Đây là nét văn hóa tín ngưỡng đẹp của người VN đạo Phật nói riêng. Thật ra, những bửa cơm chùa miễn phí là tùy vào sự đóng góp của bá tánh hoặc cá nhân Phật Tử nào đó. Chứ nhà chùa thì lấy tiền đâu ra nấu cơm nấu thức ăn hằng tuần hoặc các dịp lễ.

    Thời VNCH không ít những ông thiếu tá quận trưởng ở miền Tây thường hay dùng số gạo đường sữa trích ra từ quỷ riêng hoặc quân tiếp vụ để cúng chùa thỉnh thoảng. 1,2 bao gạo, vài thùng mì, sữa, bột ngọt. Nhà chùa (Phật Giáo Hòa Hảo) gọi người trong quận làm công quả đến chùa nấu nướng cho bá tánh và khách thập phương ăn miễn phí. Nhưng mà sau đó thì người ta cũng có cúng lại tiền tùy hỉ chứ không phải hoàn toàn ăn không. Nói chung là theo hạnh bố thí của Đạo Phật, làm phước thì con cháu được phước.

    Tôi ớ Mỹ, trong vùng có chùa VN. Mỗi cuối tuần nhà chùa đều có người đến nấu cơm và các món ăn chay cho mọi người ai muốn ăn thì cứ tự nhiên xếp hàng đến phiên tự động lấy muỗng dĩa giấy, có người bới cơm, xong tự nhiên múc thức ăn cho mình. Có khi có cả chè nếp đậu trắng múc sẳn trong ly. Ai ăn nấy lấy, self service đem đến bàn ngồi ăn. Tôi và gia đình cũng hay đi ăn như vậy, sau khi lễ chùa nghe kinh trên chánh điện.

    Có vài anh Mỹ gần như tuần nào cũng đến ăn. Ăn xong đi. Nhiều năm như vậy. Ai cũng biết. Nhưng ai ai cũng vui cười vì nghe nói mấy ông Mỹ này nghèo. Ăn tuy không trả tiền, nhưng ông thầy trụ trì kêu làm gì thì mấy ông Mỹ đều làm đàng hoàng, như trồng bông tưới nước gì đó. Ha ha ha ! Cũng dzui.

  8. Cơm
    Hòa Hảovà
    cơm Phật Giáo
    thì
    tôi ăn rồi.
    Cơm
    Cao Đài thì chưa.
    Cơm Phật Giáo
    tôi
    ghiền món Kiễm.
    Cơm Hòa Hảo
    thì
    tôi ăn ở thị-xả Bến Tre.
    Cứ mổi trưa,
    bạn tôi dẫn vào Thất
    ăn cơn chay,
    chiều không có.
    Ăn
    được mấy tháng
    thì
    tôi đi lính.
    Có-lẻ
    nhờ cơm chay Hòa Hảo

    tôi qua khỏi nạn bom tai đạn,

    sống đến ngày nay chăng?

Leave a Reply to Tám tàng Hủy phản hồi

Please enter your comment!
Tên