Xác chết của Liên Xô

Từ Gorbachev đến Putin

Trang RFI tháng 4/2014 có đăng bài “Putin cố gắng dựng dậy cái xác chết cũ của Liên Xô”. Báo Aujourd’hui en France nhận định Liên Bang Xô viết đã biến mất từ 1991 và Putin muốn hồi sinh cái thây ma ấy. Tờ báo Pháp cho rằng nay sự sùng bái Xô Viết được khuyến khích từ lãnh đạo, Putin để lại câu nói nổi tiếng “Sự tan rã của Liên xô là thảm họa địa lý chính trị lớn nhất của thế kỷ 20”

So với trước 1990, khi còn là Liên xô gồm Đông Âu và 15 nước thuộc địa, dân số 290 triệu, nay chỉ còn 146 triệu, GDP đứng thứ 2, thứ ba sau Mỹ (1) nay xếp thứ 12 sau Nam Hàn …nhưng tiếng vang vẫn còn, nó chỉ là vang bóng một thời… và Putin muốn dựng lại cái xác chết đó.

Nay cuộc chiến Ukraine đối với Tây Phương coi như đã tàn từ lâu, đúng một năm ngày Nga xua quân xâm lược nước láng giềng Ukraine. Nếu kỷ niệm một chiến thắng một, hai năm, bốn năm chục năm, bẩy chục năm ngày chiến thắng một trận lớn như An Lộc, Điện Biên Phủ thì cũng còn có chút hào quang. Ở đây Nga thua trận mà cả thế giới đều thấy rõ. Đánh một nước với dân số nhỏ hơn khoảng 4 lần, diện tích nhỏ hơn 465 lần, ở sát bên mạng sườn mà đánh trầy trật không xong, …vậy mà còn kỷ niệm một trận thảm bại nhục nhã.

Người Uraine còn nhớ năm 1936, họ đã bị Staline đã tàn sát bẩy triệu người vô tội vì dám đòi độc lập, Ukaine tuy nhỏ nhưng có một vị trí chiến lược quan trọng với nước Nga dù là Cộng Sản cũng như độc tài Putin. Từ năm 1985 khi Tổng bí thư Gorbachev  là người lãnh đạo Liên Bang Sô Viết cuối cùng, giữ chức Tổng bí thư đảng CS Nga từ 1985-1991, ngưởi đứng đầu nhà nước từ 1988 cho tới khi giải thể năm 1991. Gorbachev cũng là người mở đầu cho một cuộc Cách mạng, ý thức được rằng con đường Xã hội chủ nghĩa thời Brezhnev chỉ là con đường ăn mày, nó đã để lại cho nước Nga khốn khổ như ngày nay.

Khi Gorbachev giải thể chế độ Cộng Sản, thực diện Dân chủ tự do thì nước Nga không còn uy thế như xưa nữa. Ông chuyển từ chế độ Độc tài đảng trị sang việc Dân chủ hóa Sô viết, các nước Đông Âu phá bỏ quyền lực của Đảng CS Nga cũng như của Gorbachev, các nước thuộc địa đòi trả độc, đó là cuộc Cách mạng 1989 (Revolutions of 1989) các nước đông Âu từ bỏ chế độ CS và trở lại chế độ dân chủ tự do của họ trước 1945, các nước thuộc địa cũ từ thời Nga Hoàng tuyên bố độc lập, Liên Bang Sô viết tan như xác pháo cuối năm 1991. Mười lăm (15) nước tuyên bố độc lập là Armenia, Azerbaijan, Belarus, Estonia, Georgia, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Lithuania, Moldova, Russia, Tajikistan, Turkmenistan, Ukraine, và Uzbekistan. Sự ly khai này đã khiến Nga mất một nửa dân số, trước là 290 triệu nay chỉ còn 146 triệu

Ngày 25/3/1990 Gorbachev được các Đại biểu bầu làm Tổng Thống  Liên bang Xô viết với 59% phiếu bầu, người dân muốn cải tổ nhanh hơn nữa. Trong cuộc bầu cử nhiều ứng cử viên của đảng CS thất cử, Yeltsin được bầu ở Moscow và trở thành chính khách nổi luôn chỉ trích Gorbachev

Nhiều người CS buộc tội Gorbachev đã làm lụn bại nước Nga về kinh tế, sự thực ông thừa hưởng một gia tài đổ nát do từ thời Brezhnev để lại. Gorbachev đã cứu các nước Đông Âu và 15 nước Thuộc địa cũ.

Sau Gorbachev là Boris Yeltsin kế vị.

Boris Yeltsin

Sự nghiệp chính trị Gorbachev suy thoái, Yeltsin là đối thủ chính trị mạnh nhất của Gorbachev. Ngày 29/5/1990 Yeltsin được bầu làm Chủ tịch Quốc hội. Ngày 12/6/1991 ông được bầu theo Phổ thông đầu phiếu làm Tổng Thống Cộng hòa Xã hội liên bang Sô Viết Nga (Russian Soviet Russian Soviet Federative Socialist Republic), lúc đó là một nước trong Liên bang 15 nước. Khi Gorbachev từ chức và Liên bang Số viết giải tán ngày 25/12/1991, Yeltsin năm 1996 tái đắc cử.

Dưới thời Yeltsin, nhiều suy thoái như lạm phát, tham nhũng, kinh tế khủng hoảng và nhiều vấn đề chính trị xã hội ảnh hưởng nặng nề nước Nga. Năm 1992 vật giá tăng vọt, thập niên 90 Tổng sản lượng suy giảm còn một nửa, thất nghiệp dữ dội, lạm phát phi mã khiến bao nhiếu người mất hết tiền tiết kiệm, mười triệu người Nga lâm vào cảnh bần hàn.

Ông tiếp tục giữ chức Tông Thống cho tới 31/12/1999, tỷ lệ ủng hộ xuống không còn gì. Ông từ chức ngày 31/12/1999,  Thủ Tướng Vladimir Putin trở thành Tổng Thống lâm thời cho tới khi cuộc bầu cử mới được tổ chức ngày 26/ 3/2000.

Vladimir Putin

Ông giữ chức Thủ tướng Nga từ tháng 8/1999 tới tháng 12/1999, sau đó làm Tổng Thống lâm thời do Yeltsin trao lại từ cuối 1999 tới tháng 3/2000. Putin đắc cử Tổng Thống 26/3/2000 với 53% số phiếu nhiệm kỳ đầu 2000/2004 và tái đắc cử nhiệm kỳ hai 2004-2008. Ông lại làm Thủ Tứớng từ 2008-2012 trong khi Dmitry Medvedev, Thủ Tướng của ông lên làm Tổng Thống. Putin cũng là Chủ tịch đảng Thống nhất Nga, đã phục vụ cho KGB 16 năm, lên tới Trung tá. Ông tham gia chính phủ Yeltsin và lên rất nhanh.  Vì Hiến Pháp chỉ cho làm Tổng Thống hai nhiệm kỳ ông không thể ra ứng cử tiếp năm 2008.

Tháng 9/2011 sau khi luật thay đổi tăng nhiệm kỳ Tổng thống từ 4 lên 6 năm, Putin cho biết ông sẽ ứng cử lần thứ ba (2012) ông thắng cử Tổng Thống năm 2012 (63.6% số phiếu) và sẽ cầm quyến 6 năm, cử Dmitry Medvedev làm Thủ Tướng.

Putin bị trong nước chống đối, bị thế giới coi là Dân chủ giả hiệu, người ta cho là nền Dân chủ lai căng này sẽ từ từ đưa tới độc tài, năm 2014 Nga bị truất khỏi G-8 vì sáp nhập bán đảo Crimea vào nước họ. Ngày 21/2/2014 Quốc hội Ukraine lật đổ Tổng Thống thân Nga Yanukovych và cử TT lâm thời Turchynov lên thay. Mỹ và Tây phương công nhận chính phủ mới, Nga phủ nhận. Hai ngày sau Putin đưa vũ khí lén giúp bọn gốc Nga chiếm bán đảo Crimea, cuối tháng 3 họ tổ chức bầu cử ma mãnh dưới sự yểm trợ xe tăng để sáp nhập bán đảo này vào Nga.

Kinh tế tốt đẹp trong thời kỳ Putin làm Thủ Tướng và Tồng Thống lần đầu 1999-2008 lợi tức thực sự tăng 2.5 (hai lần rưỡi), lương bổng thực sự tăng gấp ba, thất nghiệp, nghèo nàn giảm một nửa, nhân dân mãn nguyện. Nhiệm kỳ trước của Putin được đánh dấu kinh tế tăng trưởng, kinh tế Nga tiến một mạch 8 năm, Tổng sản lượng tăng 600%, chính phủ giảm thuế. Chính sách Năng lượng khiến Nga trở thành Siêu cường năng lượng.

Nước Nga khác thường trong số những nền kinh tế lớn ở chỗ họ dựa vào lợi tức năng lượng dầu, khí để tăng trưởng, đất nước có đầy tài nguyên thiên nhiên gồm dầu, khí đốt, kim loại quí…chiếm phần lớn hàng xuất khẩu Nga. Những thập niên 2000 Năng lượng nhiên liệu đã thay đổi bộ mặt nước Nga trở thành siêu cường năng lượng như năm 2012 dầu và khí đốt chiếm 16% Tổng sản lượng, chiếm 52% lợi tức Ngân sách Liên bang và chiếm hơn 70% hàng xuất khẩu. Lợi tức phân phối không đều trong khi 110 nhà tỷ phú chiếm giữ 35% tiến của trong nước. Nga cũng bị nạn tiền thất thoát ra ngoại quốc, từ 2000-2012 mất 880 tỷ Mỹ kim.

Nay kinh tế Nga bị suy thoái từ khi sáp nhập bán đảo Crimea, bị Mỹ và Tây phương trừng phạt kinh tế, thị trường chứng khoán lao xuống vực thẳm, đồng Rúp mất giá gần một nửa. Nay giá dầu thô tụt xuống dưới 50 đô so với trên 100 đô nửa năm trước khiến kinh tế Nga càng khốn đốn vì họ sống bằng bán dầu, năng lượng. Người dân Saigon sau 1975 lấy làm lạ khi hàng chiến tranh như Hỏa tiễn, xe tăng .. Nga rất hiện đại thì hàng hóa tiêu dùng lại quá tôi tệ, quạt tai voi Nga không sánh được với quạt của Nhật, Âu Mỹ.

Nga hoàn toàn trái ngược với nước Nhật, diện tích Nga nay 17 triệu Km2 vuông gấp 44 lần nước Nhật (337 ngàn Km2), Nga có rừng vàng biển bạc, Nhật không có tài nguyên nhưng nhờ trí thông minh họ đã chế tạo được các hàng xuất khẩu tuyệt hảo bán khắp Năm Châu. Kỹ nghệ đã đưa Nhật lên hàng kinh tế lớn thứ nhì trên thế giới thập niên 80, 90 và 2000, chỉ mới xuống hàng thứ ba những năm gần đây. Putin có công đào xới cái “của trời cho” đem xuất cảng đưa đất nước lên hàng cường quốc kinh tế thứ 8 mà trước đó đứng hàng thứ mấy chục, nay xếp thứ 13.

Cuối thập niên 90 sau khi Liên bang Sô viết sụp đổ, 15 nước trong Liên bang đòi trả độc lập, Đông Âu từ bỏ chế độ CS, nưóc Nga lâm vào tình trạng khủng hoảng kinh tế, Tổng sản lượng suy giảm còn 50%, lạm phát gia tăng.

Thời mà đế quốc Sô viết đã từng chọc trời khuấy nước nay còn đâu?

Dậu đổ thì bìm bìm leo, nhiều nước nhất là Mỹ, Tây phương khinh rẻ nước Nga hết thời, có người nói đừng coi thường Nga họ vẫn còn cả một kho vũ khí cũ. Đó là lý do thúc đẩy Putin vùng vẫy để lấy lại chút hào quang quá khứ mà nhân dân cũng đồng ý để ông quậy cho đỡ tủi. Về phương diện Quân sự, Nga vẫn được xếp hạng Thứ Hai sau Mỹ vì họ còn kho Vũ khí cũ, nhất là bom Nguyên tử (2)

Cuộc chiến đã tàn

Putin giật giây dựng lên một chính quyền thân Nga tại Ukraine trước đây 2014 để từ từ kéo họ về Nga, họ tưởng là chỉ đánh vài ngày là xong,  nhưng thất bại. Người Ukraine căm thù Nga vì họ đã từng bị Staline giết bẩy triệu người năm 1933. Ukraine lật đổ Tổng Thống thân Nga khiến Putin nổi giận sáp nhập bán đảo Crimea vào Nga 2014 trắng trợn.

Khi bị Tây phương trừng phạt kinh tế, Putin quá giận mất khôn tuyên bố Nga là nước duy nhất có thể biến Hoa Kỳ thành tro bụi. Nay bất lực trước đòn kinh tế Putin chỉ còn nước hù dọa cho đỡ tủi. Đe dọa chỉ là vũ khí của kẻ yếu, nay kho vũ khí cũ đã quá lỗi thời chẳng dọa được ai, cũng chẳng đánh được ai. Ngay cả những tay trùm CS như Staline, Khrushchev, Brezhnev… đã từng hét ra lửa, mửa ra khói cũng không dám nói vậy. Putin lợi dụng chính sách đối ngoại mềm yếu của Obama 2014 để lộng hành, nhưng hai năm nữa, Cộng Hòa sẽ lên nắm quyền, khi ấy ông sẽ không dại gì mà vuốt râu hùm.

Có vài người nịnh Putin, thổi ông lên hàng người có nhiều quyền lực nhất thế giới nhưng quyền lực ở chỗ nào? Nay dân số Nga chỉ còn một nửa (146 triệu, List of countries by population.  Wikipedia) sau khi Liên bang Sô viết tan rã đứng hàng thứ 9 trên thế giới. Tổng sản lượng Nga thập niên 60, 70 bằng nửa của Mỹ như Samuelson đã nói trên, nay đứng hàng thứ 12, 13 chỉ bằng 1/14 của TSL Mỹ. Ngân sách quốc phòng Nga (42 tỷ) chỉ bằng  1/17 của Mỹ, diện tích Nga từ 24 triệu Km2 còn 17 triệu Km2, vẫn đứng đầu thế giới

Putin muốn trở lại thời chọc trời khuấy nước của Liên bang Sô viết xa xưa nhưng than ôi thời oanh liệt nay còn đâu? Muốn vậy trước hết phải chiếm lại 15 nước thuộc địa cũ để đưa dân số từ 146 triệu trở lại 290 triệu và Tổng sản lượng lên hàng thứ hai, thứ ba, sau đó chiếm lại Đông Âu để tái lập giang sơn nhưng chỉ có những thằng điên mới mang ảo tưởng như vậy, làm sao có thể quay ngược bánh xe lịch sử?

Liên bang Sô viết, cái nôi của CS đầu hôm sớm mai tan như xác pháo, nhà Phật gọi là vô thường, chẳng có gì là thường còn, có sinh thì có diệt.

Cuộc Chiến Nga-Ukraine từ 24/2/2022 tới 24/2/ 2023 đã được một năm, không ai mà đi kỷ niệm một sự thất bại nhục nhã: Theo tin tình báo Anh (Russian causualties highest since begining of Ukraine war) trung bình 824 lính Nga chết trong một ngày tháng 2/2023, khoảng 200,000 lính Nga thương vong, 60,000 bị giết (The Guardian)

Ngân Sách Quốc Phòng Nga chỉ có 42 tỷ, trong khi Mỹ 750 tỷ, và khối Nato gần một nửa NSQP Mỹ, trong số 10 nước top ten (năm 2021) Nga chỉ hơn Brezil (29 tỷ) và Pakistan (12 tỷ) (theo Globalfirepower.com), năm 2022 NSQP lên hơn 154 tỷ, thì không biết lấy tiền ở đâu ra? Nay Tây Phương và Mỹ trước sự dọa nạt của Putin người ta coi thường vì họ biết anh chẳng còn gì. Putin dọa Mỹ, Nga sẽ không còn tôn trọng hiệp ước ký với Mỹ về cắt giảm đầu đạn Nguyên tử, người Tây Phương coi đe dọa của Putin không nghĩa lý gì.

Trừng phạt kinh tế, Quân sự của Tây Phương ngày một xiết chặt khiến Nga không làm gì được bèn quay ra xin nhờ vả các nước đàn em, năm ngoái hạ cấp đến độ phải nhờ Iran, Bắc Hàn giúp vũ khí đạn được. Nay phải nhờ Trung Cộng, nhưng giới lãnh đạo Bắc Kinh đã bị Tây Phương cảnh cáo, coi chừng bị trừng phạt Kinh tế, nay Tầu đỏ còn dựa vào Tây phương để buôn bán, trao đổi hàng xuất cảng. Họ Tập không chịu đứng chung với thằng ngu để cùng chết chung với hắn, có bản tin cho biết Tập Cận Bình lo âu vì  đánh chiếm Đài Loan sẽ khó khăn như Nga chiếm Ukraine và đã quả quyết với Mỹ cứ yên tâm.

Về vũ khí nguyên tử Mỹ là nước đầu tiên và duy nhất nghiên cứu chế tạo bom nguyên tử mà các cường quốc CS Nga, Tầu đã đánh cắp tài liệu của Mỹ về chế tạo. Mỹ cũng là nước duy nhất đã xử dụng bom Nguyên tử trong chiến tranh (1945). Về số lượng, Mỹ là nước có nhiều đầu đạn Nguyên tử nhất.

Từ 1940 tới 1996, trong 56 năm Mỹ đã chi 8,890 tỷ đô la (theo giá tiền ngày nay) trong việc chế tạo vũ khí nguyên tử. Người ta ước lượng từ 1945 Mỹ đã chế tạo hơn 70,000 đầu đạn nguyên tử, nhiều hơn  tổng số đầu đạn nguyên tử của các nước trên thế giới cộng lại (3).

Mỹ là nước có bom Nguyên tử đầu tiên, với số lượng áp đảo cả thế giới, Putin đem bom Nguyên tử ra dọa Tây Phương và Mỹ chỉ làm trò cười cho họ. Mỹ có hệ thống lá chắn từ trước 1975, Putin nếu muốn nước Nga bị san bằng thì xài vũ khí nguyên tử. Cán bộ CS nói tại sao Mỹ có bom Nguyên tử trước Liên Xô mà không dám đánh Nga? Vì Mỹ chỉ tự vệ, nếu họ đánh Nga thì Sô Viết chỉ còn là bãi đất hoang.

Ukraine là bãi chiến trường, trong một cuộc chiến, bên nào trở thành bãi chiến trường thì bên ấy lãnh đủ. Dĩ nhiên Ukraine bị thiệt hại nặng, các thành phố bị thiêu đốt, đổ nát, thường dân bị giết hại vì bom đạn và vì bị địch bắn chết.

Nay Nga muốn thương thuyết nhưng họ đòi giữ nguyên những thành phố mà họ đã chiếm từ 2014, một điều mà Ukraine không bao giờ chấp nhận. Người dân Mỹ tuy ủng hộ Ukraine nhưng quá chán cuộc chiến này, họ chỉ muốn vật giá không tăng cao như tại thị trường chợ, búa. Lạm phát, in tiền nhiều quá khiến người dân khốn khổ.

Năm 1956 nhân vụ khủng hoảng kinh đào Suez, Thủ Tướng Nga Khrushchev giận dữ đề nghị với Mỹ:

“Kể từ nay mọi việc trên thế giới sẽ chỉ do Mỹ và Nga giải quyết, không liên can gì đến những nước không có bom nguyên tử (ý nói Pháp) hoặc chỉ có một ít bom nguyên tử (ý nói Anh)”

Nhưng cái thời oanh liệt chọc trời khuấy nước ấy nay còn đâu? Putin vẫn muốn làm sống lại chút hư danh ấy, ông vẫn tiếc nhớ cái thời oanh liệt của Sô Viết trước đây.

Nhưng thuở ấy nay còn đâu? có chăng chỉ còn lại một tiếng vang, vang bóng một thời …

Trọng Đạt

———————–

(1)  Kinh tế gia Samuelson nói trong cuốn Economics trang 830 (in 1970)

“Thập niên 1970 cũng như thập niên 1960 Tổng sản lượng kinh tế của Nga vào khoảng một nửa Tổng sản lượng Mỹ”

(In the 1970s, as in the 1960s, U.S.S.R real GNP is about one-half  United States real GNP.

(2) http://www.globalfirepower.com

(3) Wikipedia -Nuclear weapons of the United States