Năm 1933 Staline Tàn Sát 7 Triệu Người Ukraine

17
Mùa đông năm 1932-33, Ukraine, quốc gia nhỏ bé phía tây nước Nga đã trải qua một nạn đói khủng khiếp khiến cho bẩy triệu người chết thê thảm,  đây là cuộc đại tàn sát lớn nhất trong lịch sử nhân loại do Staline ra tay trừng trị nước chư hầu này vì đã dám đòi độc lập và chống lại Xô viết. Mặc dù con số người bị giết khổng lồ như thế nhưng trang sử ghê tởm nhất của Xô Viết đã không được nhân loại biết tới trong suốt 70 năm. Người ta khen Staline đã khéo dấu kín tội ác tầy trời này trước mắt cả thế giới, cho tới nay cuộc diệt chủng này cũng ít được biết tới, nó còn được gọi là The forgotten Holocaust, có thể người ta tưởng nó chỉ là chuyện nội bộ của Liên bang Xô Viết.
 
Dưới thời Lenine.
Ukraine diện tích bằng nước Pháp, một đất nước có nhiều ruộng nương mầu mỡ đã bị Nga hoàng cai trị 200 năm. Năm 1917 Nga Hoàng sụp đổ trước cuộc cách mạng vô sản do Lénine lãnh đạo, Ukraine lợi dụng thời cơ đòi tự trị, tuyên  bố độc lập, thành lập nước Cộng hòa nhân dân, thủ đô Kiev . Thế nhưng nền tự trị này quá ngắn ngủi, cuối 1917 Lénine tuyên bố các lãnh thổ xưa do Nga hoàng cai trị nhất là Ukraine mầu mỡ đều phải nằm trong Liên bang Xô Viết. Trong 4 năm liên tiếp Quân đôi Quốc gia Ukraine phải chiến đấu chống Hồng quân Bolshevik, chống lực lượng Bạch Vệ trung thành với Nga Hoàng và cả quân xâm lược Đức và Ba Lan .
Năm 1921 Xô Viết thắng, Tây Ukraine chia cho Ba Lan, Lỗ Ma Ni, Tiệp Khắc. Xô Viết vơ vét thóc gạo về cứu đói Moscow và các thành phố lớn bên Nga. Kế đó tự nhiên Ukraine lại bị một trận hạn hán gây nạïn đói khiến người dân căm phẫn Lénine và Xô Viết. Lénine bèn nới tay để xoa dịu nhân dân Ukraine , thôi lấy thóc gạo, khuyến khích tự do buôn bán. Nhân đó người dân Ukraine muốn tự do, độc lập, khôi phục văn hóa nghệ thuật, phong tục cũ.
 
Cuộc chiến kỳ lạ
Lénine mất năm 1924, Staline kế vị, nhà lãnh đạo này được coi là một trong vài tên đợc tài khát máu nhất của thế kỷ.  Bộ Lenine Tuyển Tập có  ghi  lại một bức thư của Lénine, ông ta đã nhắn nhủ “chúng ta không nên dùng đồng chí Staline, đồng chí Staline là một người thô bạo”
Staline không chấp nhận phong trào đòi độc lập của Ukraine , ra lệnh đàn áp thẳng tay y như đường lối áp dụng tại Nga. Năm 1929 Staline cho bắt giam 5,000 trí thức, các nhà khoa học gia Ukraine,  kết tội phản loạn đem xử bắn hoặc đầy đi Tây Bá Lợi Á. Đầu thập niên 30, Staline thực hiện kế họach hợp tác xã nông nghiệp để tiến lên làm ăn lớn xã hội chủ nghĩa trong đó tư sản bị lọai bỏ. Ngày nay đường lối canh tác tập thể này được coi như tồi tệ nhất nhưng hồi đó Xô Viết ép dân theo vì lý thuyết Marx bắt phải như vậy. Giới phú nông Ukraine mà họ gọi là Kulaks chỉ chiếm từ  4% tới 5% dân số, phú nông được định nghĩa có từ 24 hoặc trên 24 mẫu đất và có thuê người làm và được coi thành phần nguy hiểm.
Ngày 1-5-1930 Đảng Cộng Sản Nga bắt đầu thực hiện Hợp tác xã nông nghiệp, một phần của Kế họach ngũ niên , nông dân Nga ít chống đối vì họ đã có truyền thống canh tác cộng đồng từ lâu, đất đai thuộc về làng xã  không thuộc về cá nhân như tại Ukraine nên họ dễ thích hợp với Hợp tác xã của Cộng Sản.
Ngày 30-7-1930 nhà nước hủy bỏ làng xã. Vùng Ukraine trái lại người dân làm ăn cá thể, 80% dân chúng tại thôn quê có ruộng đất riêng từ xưa nên họ chống đối Hợp tác xã ra mặt, Moscow mới đầu tạm thời nhượng bộ. Người Ukraine giết gia súc, ngựa, heo, cừu …dần dần trước khi gia nhập hợp tác xã khi ấy nhà nước ra lệnh tử hình ai giết gia súc. Những người chống đối Hợp tác xã bị lưu đầy, chính quyền Xô viết mở tuyên truyền kêu gọi nhân dân Ukraine ủng hộ chính quyền cách mạng nhưng thất bại, mặc dù dọa nạt khủng bố nhưng nông dân Ukraine vẫn chống đối, phá hoại, đốt nhà không đầu hàng, họ lấy lại nông cụ, gia súc mà Hợp tác xã đã chiếm trước đây, ám sát các viên chức Xô Viết.
Trung ương đảng Nga đưa mật vụ quân đội sang đàn áp cuộc nổi dậy nhưng kháng chiến quân Ukraine vẫn tiếp tục chống đối, họ muốn làm ăn cá thể như xưa. Nông dân Ukraine thách đố Staline.
Việc chống gia nhập Hợp tác xã chỉ là một nguyên do, Ukraine còn chống đối về mặt chính trị, họ muốn đòi độc lập, tự do. Staline trước hết cho thanh toán hành quyết hàng nghìn trí thức Ukraine , nhà văn nhà báo, nhà lãnh đạo. Âm mưu đòi độc lập cho Ukraine không phải chỉ ở làng xã mà mà ngay cả ở Trung ương đảng Cộng Sản Ukraine . Xô Viết cho thanh trừng dữ dội, nhiều người tự tử, nhiều nhà văn, đảng viên cũng tự tử.
Cuộc chống đối của Ukraine với Xô Viết y như trứng chọi đá, cuộc chiến giữa người nông dân với cuốc xẻng và Hồng quân, mật vụ Nga vũ trang súng ống tối tân. Làng mạc bị bao vây, tấn công bằng đại bác xe tăng, máy bay ném bom bắn phá khiến một Đại tá công an Nga xô phát khóc nói với một ký giả, ông cho biết mình đã chiến đấu trong hàng ngũ Hồng quân chống Bạch Vệ thời nội chiến bây giờ được lệnh bao vây tấn công những người dân vô tội.
Hatayevich, một đảng viên cao cấp Xô viết cho biết cuộc chiến đấu ác liệt giữa Xô Viết và nông dân Ukraine đang diễn ra, một cuộc chiến sinh tử, năm 1933 là thử thách giữa sức mạnh của Đảng CS Nga và sự chịu đựng của nông dân, họ sẽ nếm mùi đói để xem ai làm chủ nơi đây. Cuộc chiến 1932-33 một cuộc chiến kỳ lạ nhất lịch sử, sau đó Staline thay đổi chiến lược.
 
Thảm kịch mùa đông 1932-1933.
Trận đói khủng khiếp mùa đông giữa 1932 và 1933 không do thiên tai hạn hán mà do con người làm ra, do lệnh của một người.  Trong một phiên họp Trung ương đảng ngày 11-9-1932, Staline cho biết tình hình Ukraine nghiêm trọng, nếu  không sớm ra tay Xô Viết sẽ mất miền đất mầu mỡ này, năm 1932 dân số Ukraine là 32 triệu, khoảng 75% điền sản tại đây đã phải gia nhập Hợp tác xã.
Để đối phó với tình hình,  Staline bèn đưa một kế họach ác ôn, man rợ vừa để trả thù và để dẹp tắt phong trào, kế họach đã khiến bẩy triệu người (7,000,000) dân quê Ukraine phải chết đói la liệt khắp các xã thôn.  Staline ra lệnh cho tịch thu hết thực phẩm tại Ukraine : khoai tây, cải bắp, lúa mì.. chở sang Xô Viết từ tháng 8, tháng 10  1932 và tháng 1-1933 số lượng tịch thu tăng cao khiến Ukraine không còn thực phẩm nhất là tại các làng miền quê.
Staline cho xuất cảng lúa mì tịch thu để lấy ngọai tệ phục vụ Ngũ niên kế họach, canh tân nông nghiệp và củng cố quốc phòng. Số lúa mì bị Sô Viết cướp đi đủ sức nuôi dân Ukraine trong vòng hai năm. Đảng Cộng Sản Ukraine khẩn xin Moscow bớt lấy lúa mì của Ukraine và cứu trợ thực phẩm,  Staline từ chối rồi  đưa 100 ngàn quân Nga tới thanh trừng đảng Cộng Sản Ukraine.
Quân Nga đóng cửa biên giới Ukraine, ngăn chận thực phẩm đưa vào Ukraine khiến cho đất nước này biến thành một trại giam khổng lồ, theo lệnh của Staline chính quyền phải để mặc nhân dân chết  đói cho họ biết tay. Người dân miền quê còn dấu diếm được một số thực phẩm sống lây lất nhưng Staline lệnh cho mật vụ Nga tại Ukraine đi từng nhà tịch thu hết mọi thực phẩm dự trữ của các gia đình, nhân dân không còn đến một củ khoai, một miếng bánh. Nông dân bị cấm không được đi các địa phương khác hoặc lên tỉnh  xin ăn, họ cũng bị cấm lấy trộm thực phẩm của hợp tác xã, nhiều người đói quá ra đồng lấy một vài bông lúa ăn đỡ hoặc lấy trộm khoai, lúa trong các kho bị công an bắn chết ngay. Nạn đói lan nhanh, từ già đến trẻ bắt đầu chết đói la liệt khắp nơi. Các đội mật vụ đi gom các xác chết quẳng xuống hố tập thể chôn cất hàng ngày, theo lời các nhân chứng kể lại những người suy nhược chưa chết cũng bị quẳng xuống hố.
Khác với Hitler giết người bằng hơi ngạt khiến nạn nhân chết ngay không đau đớn, Staline bắt các nạn nhân phải suy nhược  quằn quại, đói khổ, họ phải sống trong đau khổ cho tới chết. Mặc dù bị cấm đi địa phương khác kiếm ăn người dân quê vẫn lên tỉnh để rồi cũng lăn ra chết thê thảm. Thành phố được cấp theo khẩu phần, dân tỉnh bị cấm không được cứu giúp những người chết đói, bác sĩ không được chữa bệnh cho những dân quê đang chết đói, người dân quê lên tỉnh cuối cùng chết la liệt ngoài đường phố, hàng ngày có xe chở đi chôn tập thể.
Trong khi các đảng viên, mật vụ lính Nga béo tốt, được ăn uống no đủ thì người dân Ukraine nhất là miền quê đói rã họng ra, theo lời các nhân chứng còn sống sót kể lại vì hết thực phẩm người dân phải ăn lá cây, vỏ cây, mèo chuột, chó, cả sâu bọ … để cầm hơi qua ngày. Cả trẻ nít vô tội cũng bị Sô Viết bắt phải chết như người lớn. Ngoài ra nhân dân còn bị quân Nga, mật vụ cướp bóc hãm hiếp. Nhân dân đói quá phải ăn thịt người chết, có người giết cả trẻ nít đang hấp hối để nuôi gia đình, theo lời các nhân chứng còn sống, dân Ukraine tại miền quê năm 1932-33 ăn thịt người là chuyện thường.
Mùa xuân  1933, cao điểm của nạn đói, khoảng 250 ngàn người chết mỗi ngày tại Ukraine, có nơi cả làng chết. Tại Âu châu, Canada , Mỹ người gốc Ukraine gửi thực phẩm về giúp đồng bào nhưng chính quyền Xô Viết cấm chở thực phẩm tới biên giới vì họ phủ nhận không có nạn đói. Tại Ukraine ai nói có nạn đói bị kết án tuyên truyền chống Sô Viết và bị bắt giam ngay.
Tới cuối năm 1933 khoảng 25 % dân Ukraine, tức 8 triệu người  bị chết đói kể cả 3 triệu trẻ em. Bọn hào phú  bị tiêu diệt, nhà nông toàn nước bị dìm xuống, Staline đã đạt được mục đích, đã tiêu diệt xong bọn phản động, tiểu tư sản thoái hóa chống lại Hợp tác xã để tạo dựng con người mới xã hội chủ nghĩa. Nhà độc tài bèn cho phân phối thực  phẩm trở lại Ukraine, nạn đói chìm dần, tuy nhiên những cuộc thanh trừng chính trị, bắt bớ phản động vẫn tiếp tục chỉ ngưng lại năm 1941 khi bị Đức Quốc Xã tấn công. Hitler xua quân vào Ukraine cướp bóc vựa lúa và thay thế chế độ Cộng Sản hà khắc bằng khủng bố phát xít.
 
Bao nhiêu người đã chết?
Số người chết trong nạn đói tại Ukraine không toàn toàn chính xác cũng như số người chết trong các cuộc chiến tranh lớn hay thế chiến vì không ai có thể đếm, thống kê đến nơi đến chốn được nhưng các nhà nghiên cứu cũng cố gắng tìm ra con số gần với sự thật nhất.
Theo Andrew Gregorovitch trong bài “Black Famine in Ukraine 1932-33, a struggle for existence” cho biết nhóm Conservative Estimates ước lượng số nạn nhân trong trận đói 1932-33 tại Ukraine khoảng 4 triệu 8, nhưng nhiều nhà nghiên cứu ước lượng nó vào khoảng từ 5 cho tới 8 triệu người chết.
Mặc dù Xô Viết luôn luôn chối bai bải không có nạn đói tại Ukraine nhưng người ta đã tham khảo một cách gián tiếp và đã ước lượng khoảng từ 10 cho tới 25% dân Ukraine đã chết trong nạn đói kể trên, nhà nghiên cứu Vasyl Hryshkocho biết mỗi ngày có 25,000 người chết tại các làng ở Ukraine, hoặc hơn 1,000 người chết trong một giờ hoặc 17 người trong một phút. Nửa năm đầu 1933, Xô Viết cấm người ngoại quốc tới thăm Ukraine, các ký giả không vào lấy tin được cho tới mùa hè, thu khi họ bãi bỏ lệnh cấm. Nhà ký giả Mỹ Henry Chamberlin đến thăm Ukraine ngay sau khi Xô Viết bãi bỏ lệnh cấm du lịch và cho biết mỗi làng ông đến thăm có ít nhất khoảng 10% người dân chết vì đói.
John F. Stewart trong cuốn Tortured but Unconquerable Ukraine, xuất bản 1953, trang 8  cho biết.
 
“Trong khi chưa có  số thống kê chính thức về tấm thảm kịch này , theo như trong tự điển Nga The Small Soviet Encyclopedia năm 1940 xác nhận dân Ukraine năm 1927 là 32 triệu nhưng năm 1939 tức 12 năm sau, dân tụt xuống còn 28 triệu, thế thì 4 triệu người đã đi đâu? Ngoài ra còn phải kể 4 triệu người do gia tăng dân số?”
Tịch thu hết lương thực thực phẩm của dân Ukraine. Ảnh Internet
 
Như vậy theo Stewart số nạn nhân là 8 triệu.
Theo Holodomor (nguồn Wikipedia) số nạn nhân chết đói tại Ukraine năm 1933 được ước lượng từ  2 triệu 6 cho tới 10 triệu người.
Theo bài “Staline Forced Famine in 1932-1933, 7,000,000  Deaths” (trong The History Place , Genocide in the 20 th Century) số nạn nhân là 7 triệu.
Theo phóng viên Askold Krushelnycky con số nạn nhân được ước lượng vào khoảng từ 7 triệu cho tới 11 triệu người chết đói tại Ukraine 1933.
Như thế đa số các nhà nghiên cứu, ký giả ước lượng vào khoảng bẩy triệu người đã bỏ mạng trong trận đói này.
 
Staline che mắt thế gian
Người ta khen Staline đã khéo giấu nhẹm cuộc tàn sát vĩ đại này, các triều đại Cộng Sản Sô Viết sau Staline cũng ếm nhẹm thảm kịch này nhưng cái kim trong bọc lâu ngày cũng phải lòi ra.
Ký giả  Askold Krushelnycky trong bài phát thanh trên Radio free Europe ngày 8 tháng 4-2003 tại Tiệp Khắc “Staline gây nạn đói tại Ukraine – bẩy mươi năm sau, phần lớn thế giới vẫn không  biết tới thảm kịch này” (Staline’s  Starvation of Ukraine – Seventy Years later, World Still Largely Unaware Of Tragedy) cho biết mặc dù số người chết thê thảm nhiều như thế nhưng thế giới không có mấy người biết về trang sử ghê tởm này của Xô Viết so với cuộc diệt chủng Do thái. Theo ông lý do chính là Đức Quốc Xã bị bại trận, hàng ngàn nhân chứng còn sống kể lại chi tiết về trại giam và cuộc tàn sát tập thể, người ta còn lấy được nhiều phim ảnh, hồi ký ghi lại tội ác của bọn phát xít, rồi những tên đồ tể, đao phủ bị bắt đem đi xử  vì thế cuộc tàn sát diệt chủng của Hitler đã được phổ biến sâu rộng.
Robert Conquest, sử gia Anh chuyên nghiên cứu về thảm kịch  này, trong tác phẩm năm 1986 của ông “ Harvest of Sorrow”,  mùa gặt nỗi u sầu lần đầu tiên đã đem tấn thảm kịch này đến cho khán giả Tây phương . Ông nói một sự khác biệt nữa giữa cuộc diệt chủng Do thái là Hitler đã viết thành văn bản trong cuộc tàn sát của mình còn Staline không ghi văn kiện tài liệu kế họach của y, ông nói nay nhiều sử gia chấp nhận có nạn đói thì một số nghi ngờ đã tìm cách biện hộ cho Staline. Ông cho biết từ ngày Liên bang Xô Viết tan rã khiến người ta dễ vào tìm tài liệu tại các văn khố Nga, chính ông đã có bằng chứng là Staline đã biết hàng trăm ngàn dân quê tìm cách vào Nga kiếm thực phẩm. Conquest cho rằng nạn đói trước nhất nhắm vào Ukraine mà Staline không chỉ thù ghét người dân quê mà cả các đảng viên Cộng Sản cao cấp Ukraine .
Lyubomyr Luciuk giám đốc Hiệp hội nghiên cứu của Canada về Ukraine  cho biết lý do tại sao tin tức về nạn đói lại không được chuyển đến Tây Phương, ông chỉ trích những nhà báo Tây phương hồi đó ở Moscow đã biết nạn đói này nhưng đã không đề cập đến nó và còn cố ý che dấu nữa. Ông cho biết người ký giả đóng vai then chốt trong việc che dấu này là ký giả Walter Duranty của tờ Nữu Ước Thời Báo, The New York Times. Duranty là người ngưỡng mộ Staline, ông ta mô tả nhà độc tài này như “Chính khách lỗi lạc nhất thế giới hiện nay” (The world greatest living statesman), Duranty là người ký giả Mỹ đầu tiên được phỏng vấn nhà lãnh đạo Xô Viết này  và được cho phép tham khảo, lấy những tin mật của chế độ. Hồi ấy, Duranty đã tâm sự với một nhà ngoại giao Anh rằng ông nghĩ khoảng 10 triệu người đã bị chết đói nhưng khi các ký giả khác thăm Ukraine rồi viết báo về nạn đói diễn ra tại đây thì Duranty lên tiếng bài bác ngay cho là tuyên truyền láo khoét chống  Xô Viết. Lyubomyr Luciuk  cho rằng Duranty  bị Mật vụ Nga hăm họa công bố sự thật về đời tư anh ta vì biết anh  có nhiều bệnh kỳ quái về tình dục,
Xô Viết bầy trò lừa bịp các ký giả ngọai quốc đến lấy tin như nhà văn Anh Bernard Shaw thăm Nga rồi về viết bài thuận lợi cho Cộng Sản. Cựu Thủ Tướng Pháp Edward Herriot được sang thăm Ukraine năm ngày trong chuyến du hành đã được dàn cảnh bịp bợm, đi thăm những khu phố đẹp sạch sẽ tại Kiev, thăm một Hợp tác xã kiểu mẫu, khi về nước ông ta nói có lợi cho Cộng Sản và tuyên bố không có nạn đói tại đây
Sáu Kỹ sư người Anh làm việc tại Nga Xô bị bắt và kết án phá hoại, gián điệp, hối lộ rồi bị hăm dọa kết án tử hình, phiên tòa xử sau đó chỉ là trò hề ma mãnh đánh lạc hướng ký giả ngoại quốc để họ không chú ý tới nạn đói Ukraine nữa. Xô viết hăm dọa ký giả ngọai quốc để viết thuận lợi cho họ, đa số ký giả ngoại quốc phải nhượng bộ Cộng Sản và viết bài có lợi cho Xô Viết như Duranty viết  “ những bài nói về nạn đói thật nhố nhăng”
Các nước Tây phương giữ thái độ thầm lặng đối với thảm kịch này dù họ đều đã biết nỗi đau khổ của Ukraien qua các nguồn tin tín cẩn của giới ngoại giao. Năm 1933 Tân Tổng Thống Roosevelt đã chính thức công nhận chính quyền Cộng Sản Staline và đề nghị buôn bán với họ. Ngũ Niên Kế Hoạch của Nga để canh tân đất nước cần phải mua hàng hóa, máy móc thiết bị của Tây phương với khối lượng rất lớn . Các nước Tây phương vớ được mối làm ăn béo bở, được một ông khách hàng rất sộp nên họ lờ đi không nói tới nạn đói.
 
Tại sao tàn sát?
Trong phim The Soviet story người ta đặt câu hỏi : Tại sao cần phải tàn sát? Why killing is essential? Một nhà nghiên cứu Nga trong phim cho biết Karl Marx là cha đẻ của chủ nghĩa diệt chủng chính trị ngày nay. Marx nói.
 
“ Những giai cấp và chủng tộc quá yếu không theo kịp cuộc sống mới cần phải bị lọai bỏ”
(“The class and the races too weak to master the new condition of life , must give away” – Marx – People’s paper, April 16-1858)
 
“Họ phải bị tiêu diệt trong hỏa lò cách mạng”
(They must perish in the revolutionary Holocaust – Karl Marx – Journal of the History of ideas, Vol 42, number 1 – 1981).
 
Tàn sát bắn giết của người Cộng Sản là một chính sách.
Lenine nghiên cứu rất kỹ tư tưởng Marx-Engels và áp dụng triệt để phương thức này, ông gọi là bạo lực cách mạng. Lenine viết trong một bức thư như sau: đem 100 tên tư sản đi bắn để cho nơi cách xa đó hàng trăm cây số người ta phải sợ (theo phim The Soviet Story), người xưa gọi là “sát nhất nhân, vạn nhân cụ”, giết một người sẽ làm cho một vạn người sợ. Trước hết việc tàn sát bắn giết của Cộng Sản để gieo rắc kinh hoàng, khủng bố gây khiếp đảm cho người dân phải sợ không dám chống lại họ.
Cả hai hệ thống Quốc Xã Đức và Cộng Sản Nga đều lấy tàn sát làm cơ bản cho sự cai trị để tạo con người mới (The birth of a new man) , phải tiêu diệt con người cũ mới tạo được con người mới. Chế độ phát xít Hitler chủ trương con người mới phải là người thông minh, đẹp giai, khỏe mạnh, những người tàn tật xấu xí, đi cà nhắc cà nhằc, răng hô mắt chột… hoặc người Do thái phải bị tiêu diệt sạch. Đối với người Cộng Sản, bọn phản động, tiểu tư sản, địa chủ phải bị giết sạch để xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa, trên thực tế các nước Cộng Sản thường giết vào khoảng 10% dân số. Trong khi Đức Quốc Xã, phát xít Nhật quí trọng người dân nước họ, chỉ giết người ngoại quốc thì các chế độ Cộng Sản “khôn nhà dại chợ” chỉ biết đè cổ nhân dân của mình ra tàn sát không gớm tay.  Đức Quốc Xã là chủ nghĩa xã hội quốc gia, Cộng Sản là chủ nghĩa xã hội quốc tế.
Thập niên 1930, một thập niên đẫm máu ghê tởm nhất của lịch sử nước Nga khi Staline tiến hành thực hiện Hợp tác xã nông nghiệp, làm ăn tập thể tiến lên  làm ăn lớn xã hội chủ nghĩa. Nhà độc tài cho lệnh tiêu diệt những thành phần ăn bám, cản đường, lừng khừng không có lập trường cách mạng, bọn phản động âm mưu  chống đối và bọn có tinh thần làm ăn cá thể…Đây là giai đoạn đoạn bắn giết tập thể theo kế họach của Staline.
Staline cho xây dựng hằng hà sa số các trại tập trung tại những nơi xa xôi để giam cầm tiểu tư sản những kẻ không theo họ, có khoảng một phần ba hoặc một nửa bỏ xác vì đói lạnh trong chốn địa ngục trần gian. Trong phim The Soviet Story,  thập niên 30 là giai đọan tàn sát của Staline, Xô viết cho  xây dựng khắp nước Nga những lò sát sinh y như thời thượng cổ. Những tòa nhà này được xây bằng gạch kiên cố, những phòng bắn người làm ở dưới hầm, có đường rãnh để dẫn máu chẩy ra ngoài. Tội nhân được dẫn xuống dưới hầm tới phòng đỏ, họ bị bắn vào đầu, mỗi tối mật vụ có thể bắn một trăm hoặc vài  trăm người, ban đêm có xe bít bùng chở xác vào rừng chôn tập thể..
Sáng ra người dân kinh hãi khi thấy các vệt máu trên đường đi, họ không dám hé răng nói tới. Các mồ chôn tập thể rải rác trong nước, số người bị hành hình quá nhiều, con cái các nạn nhân bị hành quyết mất cha, mất mẹ, không nhà không cửa đi lang thang ngoài đường phố, số người vô gia cư ngày một nhiều, Staline cho phép bắn các trẻ em trên 12 tuổi để làm sạch thành phố. Tại các địa phương bắn giết người đạt chỉ tiêu được thưởng. Sau này Tổng thống Nga Gorbachov tố cáo Staline tắm trong máu, ông cho biết đã thấy danh sách tử hình dài do Staline ký hàng loạt, trong khoảng 1937-1941 có tới 11 triệu người bị bắn giết.
Năm 1942  Churchill viếng Kremlin,  Staline thú thực với ông đã có 10 triệu người bị đổ máu trong giai thực hiện Hợp tác xã, tiến lên  làm ăn lớn xã hội chủ nghĩa, nhà độc tài nói không thể làm khác hơn được. The Soviet Story nói trong khi Xô Viết tàn sát hàng hà sa số người thập niên 30, tại Âu châu có một kẻ theo dõi và khâm phục Staline, trong một khoảng  thời gian không dài lắm đã giết được nhiều người như thế. Kẻ khâm phục  ấy là Hitler, như vậy Staline là bậc thầy của Hitler trong nghề sát sinh.
Theo Le livre noir du communisme của Courtois, Werth, Pannée, Trần Hữu Sơn lược dịch Cộng Sản quốc tế đã sát hại 100 triệu người. Cộng Sản tầu giết 65 triệu, CS Nga 20 triệu, CS Bắc Hàn 2 triệu, CS Miên 2 triệu, CS Việt Nam 1 triệu… Một điều khó hiểu là trừ Staline bị hạ bệ, những tên đồ tể Mao, Hồ, Kim Nhật Thành  đã làm đổ máu nhiều triệu người nhưng chúng vẫn được xây lăng, dựng tượng, được ca tụng, sùng bái… khắp nơi trong nước, thật là hiện tượng kỳ quái.
Cộng sản Việt Nam cũng như các nước chư hầu xã hội chủ nghĩa khác đã rập khuôn áp dụng bạo lực cách mạng, lấy đa sát, bắn giết làm tôn chỉ. Như chúng ta đã biết năm 1945 khi Việt Minh cướp chính quyền họ đã thủ tiêu chôn sống vài chục ngàn người quốc gia và nhiều tình nghi vô tội khác. Năm 1953 trong thời kỳ kháng chiến Việt Minh đã cho đấu tố địa chủ và nhất là năm 1955, 1956 họ phát động phong trào cải cách ruộng đất qui mô, đấu tố giết hại khoảng 170 ngàn người vô tội.
Những năm 1957, 58, 59… tại nông thôn miền Nam Việt Nam , Việt Cộng đã sát hại hàng chục ngàn viên chức xã thôn, thường dân vô tội. Năm 1968 CS Băc Việt thủ tiêu khoảng 6 ngàn người thường dân, tình nghi tại Huế trong cuộc tổng công kích Tết Mậu Thân, trong trận chiến 1972 tại Quảng Trị, CSBV pháo kích gây thiệt hại hàng chục ngàn thường dân trên đường chạy loạn, năm 1975 hàng mấy chục ngàn người thường dân chạy loạn tại các bến tầu, cửa biển, trên đường số 7 bị thiệt mạng vì pháo kích của Cộng quân .
Hitler nói sau này nhân loại sẽ phải nhớ ơn chế độ Quốc Xã vì ta đã diệt chủng được bọn Do Thái. Các nhà lãnh đạo Cộng Sản Staline, Mao,  Hồ, Pôn Pốt..  đều đã cho rằng những cuộc thanh trừng, tàn sát của họ là vì nhân dân, vì lợi ích của đất nước.
 
Tưởng niệm.
Tháng 3 năm 2008 nhiều nước trên thế giới đã lên án tội diệt chủng của chính quyền Sô Viết, Liên Hiệp Quốc năm 2003 cũng đã xác nhận nạn đói tại Ukraine và nhiều nơi trong nước Nga do hậu quả của chính sách độc tài tàn bạo. Ngày 28-11-2006 quốc hội Ukraine lên án nạn đói năm 1933 là tội diệt chủng , ngày 23-10-2008 Quốc Hội châu Âu ra quyết nghị coi nạn đói 1933 là tội ác chống nhân loại. Ngày 13-1-2010 tòa Kiev , Ukraine tuyên án nạn đói là diệt chủng, Staline và các lãnh đạo Sô Viết phạm tội diệt chủng Ukraine 1933.
Nay người ta dựng nhiều tượng đài tại Ukraine và nhiều nơi  trên thế giới để tưởng niệm các nạn nhân nạn đói 1933. Tại Edmonton , Alberta Canada 1983,  đài tưởng niệm 50 năm nạn đói Ukraine đã được dựng lên . Tại Canada tỉnh Ontorio, ngày 9-4-2009  ra nghị quyết tưởng niệm nạn đói.
Tại Hoa Kỳ ngày 13-11-2009 Tổng Thống Obama đọc diễn văn trong ngày tưởng niệm nạn đói Ukraine (Ukrainian Holodomor Remembrance Day), ông nói:
 
“Tưởng niệm những nạn nhân của thảm họa nạn đói Ukraine cho chúng ta dịp để nghĩ tới hoàn cảnh của những  người dân phải sống khốn khổ dưới các chế độ cực đoan, tàn bạo  trên thế giới”
(“remembering the victims of the man-made catastrophe of Holodomor provides us an opportunity to reflect upon the plight of all those who have suffered the consequences of extremism and tyranny around the world”- Wikipedia- Holodomor)
 
Trọng Đạt
——————————–
 
Tham khảo:
 
 
http://vimeo.com/12057428: The Soviet Story from Saigonner on Vimeo, post byhttp://Tiengthongreo.blogspot.com, a film by Edvins Snore.
Staline forced Famine 1932-1933. :(The History Place , Genocide in the 20 th Century)
Black Famine in Ukraine 1932-33, a  struggle for existence, by Andrew Gregorovich.
http://ukemonde.com/news/rferl.html: Staline’s Starvation of Ukraine – Seventy years later, World still Largely Unaware of Tragedy – By Askold Krushelnycky, Radio Free Europe/Radio Liberty .
The artificial famine/genocide (Holodomor) in Ukraine 1932-33
http://www.ihr.org/jhr/v06/v06p207_Moroz.html
Volentyn Moroz: Nationalism and genocide: The origine of the artificial famine of 1932-1933 in Ukraine .
Famine in Ukraine : Induced starvation, death for millions, genocide.
http://www.nhacsing heo.com/ToiacCS/ index.html
Le livre noir du communisme: Courtois, Werth, Pannée, Trần Hữu Sơn lược dịch www.Daiviet.us.
 
 

17 BÌNH LUẬN

  1. Mấy lảo Ngụy Tàn Dư cứng họng hết rồi sao? Có lảo nào dám vênh mặt lên khoe rằng MẪUCUỐC PHÁP khai trí cho dân ta nưa không? https://www.britannica.com/place/Vietnam/Effects-of-French-colonial-rule . In 1939, for example, no more than 15 percent of all school-age children received any kind of schooling, and about 80 percent of the population was illiterate, in contrast to precolonial times when the majority of the people possessed some degree of literacy. With its more than 20 million inhabitants in 1939, Vietnam had but one university, with fewer than 700 students. Only a small number of Vietnamese children were admitted to the lycées (secondary schools) for the children of the French. Medical care was well organized for the French in the cities, but in 1939 there were only 2 physicians for every 100,000 Vietnamese, compared with 76 per 100,000 in Japan and 25 per 100,000 in the Philippines. Maý láo NGỤY TÀN DƯ nên noi’ thê này nè: ‘MẪU QUOC Phàp mang văn minh tơi’ cho những ai mà cuí đầu khom mình làm TAY SAI và tôn MÂŨ CUÔC ĐAI PHÁP làm cha mẹ”. Khốn thay, số đó chĩ lá thiểu số khong qua’ 15% và dân ta đả đống lòng đứng lên BẠT TAI chúng cút khỏi Viet Nam. Baì hoc đich đáng nhơ’ đời cho những kẻ lúc nào củng manh nha làm tay sai cho Ngoai Bang.

    • Anh thấy em lảm nhảm sao mệt quá! Cứ bảo tụi nó bên đó đặt câu hỏi rồi cho phản biện công khai thì sẽ có anh cho từng thằng ôm đầu máu. Sao rồi…em thấy 1939 và 1945 có giống nhau không? Bợp tai đá đít là nghề của anh mà! Cứ thế mà khổ…

  2. @NGỤY HÈN VÀ LÁO PHÉT= khongnennoilao: xin nhắc các bác lần nữa, anh bạn NGỤY HÈN VÀ LÁO PHÉT đã xác nhân mình là một dư luận viên, tự cho mình quyền mạt sát bất kỳ ai. Chủ trương của anh ta không có tính xây dựng, đúng ra là cố tình gây sự và phá diễn đàn, làm đánh lạc huớng chủ đề của bài viết.
    Đề nghị: không đọc và không trả lời anh ta thì tốt nhất.

  3. Mấy bác NGỤY TÀN DƯ ơiVIET CỘNG lại đang chuản bị đễ đảm nhận mot ghế tại HÔI ĐỒNG BAO AN LIÊN HIEP QUỐC, mấy bác có tính vác cờ vàng tơi’ bắt buộc LIEN HIEP QUOC tâỷ chay Viet Cộng khong vậy? Vietnam Ready for a Seat at the UN Security Council-https://www.geopoliticalmonitor.com/vietnam-ready-for-a-seat-at-the-un-security-council/ –At the UN Secretariat building, sheathed in shiny aluminum, glass, and marble, and overlooking New York’s East River, Vietnamese diplomats are quietly and purposefully campaigning for a non-permanent member seat at the UN Security Council table. Last week’s unexpected death of Vietnam President Tran Dai Quang has ratcheted up conversations and stakes, especially with Prime Minister Nguyen Xuan Phuc’s arrival in New York. May bác coi chứng khong kịp đấy.

  4. Ừh hén, thằng LIEN SÔ cach đay 85 năm nó giet ngươi vi đâu tranh giai cấp. Vì lơi ich phe nhóm vi trả thù bọn đia chủ và nhieu phe nhòm khac nhau. Thơi đại bay giò, 85 sau, thằng MỸ củng nhân danh DAN CHỦ, TƯ DO, NHAN QUYỀN củng đang giet ngươì ben IRAQ, SYRIA, và cac nươc TRUNG DÔNG và khong biet bao giờ thăng MỸ moi’ het giet ngươì đó may bác NGUY TÀN BINH.

    • Ờ chuyện 85 năm trước thằng Liên Xô làm vậy, 20 năm kế thằng Hồ Chí Minh cũng bắt chước làm thế, và bây giờ 85 năm sau thằng Trọng Lú cũng làm y chang không có gì khác cả.
      Đừng có lo sợ viễn vông thằng Mỹ nó giết người ở Iraq, Syria cưng Lao Phet à. Chuyện đáng lo sợ là thằng Mỹ đang âm mưu giết thằng…Tàu chết thảm đây nè. Mà hễ thằng Tàu chết rồi thì thằng Việt Cộng…nó trốn nơi mô?
      Riêng cưng Láo Phet định xin “hộ khẩu” về ở chung với… “bác” hả?
      Không được đâu, dân huyện… Sọc Dưa họ đang chuẩn bị cuốc xẻng hết rồi!

      • https://www.britannica.com/place/Vietnam/Effects-of-French-colonial-rule – em đua đuớng chuyền cho may bác kiễm chứng nha. Phe cua may bác làm thong kê đo’ nha, khong phai CS chúng em viet đau. CS chúng em đa viet tư lau roì, nhưng có bác NGUY nào dam’ đoc đau, cho nên em noi chuyen voi may bác thi em cư’ mang những điều mà quan thaỳ cua may bác viet cho may bác …………………………….CỨNG HỌNG.

        • Dân chủ kiểu chi rưá mấy lão Chống Cộng? Bài phản biện cuả tớ trả lời cho từng tên NGUY TÀN DƯ đầy đủ thong tin và mạch lạc khúc chiết lắm mà sao mấy bác chì posted lên có mot đoạn vậy là thế nào? Sao lại cắt xén bài viết cuả em rồi posted lên có một đoạn là sao? Mấy bác định gìở trò khỉ gì đây? Muốn một mình một chợ, PHE TA THẮNG PHE MÌNH thì cừ bảo em một tiếng em sẻ không bao giờ vào đây làm các bác lên máu. Cỏn nều mà chơi trò CẮT XÉN này thì chẵng xứng đáng để em nhọc công vào đây, rảnh thì em đi coi phim XXX còn thú vị. Đôi lơì với mấy bác NGỤY TÀN DƯ như vậy nghen.

          • Phim XXX là ba người phải không?
            Vậy vai chính bao gồm, Nguyễn Sinh Cung, Nguyễn Tất Thành và…anh Minh râu…lưa thưa chứ gì!
            Nhớ kể lại…action cho mọi người nghe nha?

        • Điểm chính là gì vậy Toét?
          1. Con số 0 và 1 giống nhau?
          2. Thằng cộng ăn đứt thằng Pháp và thằng Mỹ?
          3. Nhờ đảng xoá bỏ tình trạng bốc lột, phân chia đất đai trồng lúa cho nông dân nghèo mà họ đã có…sắn lát?
          4. Thời điểm của hơn nửa thế kỷ trước và bây giờ giống nhau?
          5. Giữa 2 thằng ăn cướp thì thằng nói tiếng Việt là “quân giải phóng”?
          6. Tụi ngụy bị cộng sản xua quân vào đánh chiếm thì là bọn bán nước. Còn đảng ký giấy công hàm bán đứt lãnh hải cho Tàu để lấy vũ khí và lương thực lại là yêu nước?
          7. Tư bản là sai, cộng sản buộc mọi người đều phải nghèo như nhau thì mới đúng?
          8. GDP của VN ngày nay ăn đứt lân bang?
          9. Đảng ngon hon tụi ngụy ở chỗ cho phản biện công khai trong nước? Và Toét đang nhai phân một cách tự nguyện chớ hổng có lãnh lương?
          Nếu Toét biết đi chơi thì cho anh gởi mấy hàng này tới thằng sếp của em, nhờ nó đưa lên báo để tụi ngụy thúi mặt. Anh đâu có ngờ dưới sự lãnh đạo tài tình của ta mà dân đĩ mồm kiếm cơm nhiều quá! Bộ đảng không có chia đất để trồng lúa ra…sắn à?

          • hảy xem quan thầy cua NGUY TÀN DƯ khai sáng cho dân ta suot ngot’ thê’ kỹ như thê nào nghen: https://www.britannica.com/place/Vietnam/Effects-of-French-colonial-rule . In 1939, for example, no more than 15 percent of all school-age children received any kind of schooling, and about 80 percent of the population was illiterate, in contrast to precolonial times when the majority of the people possessed some degree of literacy. With its more than 20 million inhabitants in 1939, Vietnam had but one university, with fewer than 700 students. Only a small number of Vietnamese children were admitted to the lycées (secondary schools) for the children of the French. Medical care was well organized for the French in the cities, but in 1939 there were only 2 physicians for every 100,000 Vietnamese, compared with 76 per 100,000 in Japan and 25 per 100,000 in the Philippines.
            Trên đây là mot cưộc thông kê do bọn Anh nó làm thông kê và đuơc lưu trữ trong trang nhà cưả Britannica (ANH QUOC). Tính tử năm 1857 -1939 là ngot’ 92 năm. Sau 92 năm thằng PHÀP đi khai sáng cho dân ANNAM MÍT đệ laị mot thành quả là hơn 85% dân VIET NAM hoàn toàn mủ chữ. Duy nhất chì có môt trường đai học cho 3 nươc Đông Dương (VN, LÀO, CAMPUCHIA) và số hoc sinh khong quá 700 tren tong so dân váo khoang 30 trieu. Về, măt y tế thì 2 bác sỉ /100.000 nguoi dân VN so sanh voi’ PHILLIPINE cùng thơi đó thi 25 bac si/100.000 vá Nhật thì con số đo’ 76. Sau ròng rã 92 năm duoi’ sự “KHAI SÁNG” cuả MÂỦ QUOC PHAP thi ke t quà như thê’may llão NGUY TÀN DƯ có vui không. Bay giớ so sanh’ tư` 1945 ngày khai sinh ra nuơc VNDCCH cho tơi’ ngáy hom nay 2018 tư`c là 73 năm thì HO CHI MINH vá ĐCS đả làm gì cho dan VN: 1/ Giao Dục thì dan VN bay giờ chac chắn khong cón ai lá mủ chữ, và con so trương DAI HOC vá CAO ĐẴNG là hơn 260 trướng. Bác sì ơ VN thí khoang 82 BAC SI cho moi? 100.000 nguoi dân. May lão NGUY thấy CSVN gioi hơn thăng PHÁP gâp ngàn lấn chua hã? Mơí may lão NGỤY TÀN DƯ vào trang cua CIA cuạ bọn MEÕ no’ nghien cưú đo’ nghen. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2226.html . Dưa vào sư so sánh giưa THUC DAN PHAP và ĐCSVN trong viec lanh đạo dat nưoc thí nguoi dân đi theo ĐCSVN là chuyện đương nhiên. Do đo’, NGUY TAN DƯ không cân thắc mắc vi sao dân VN cư’ đi theo Viet Công má khong đi theo NGỤY. Lấn tơi’ em sẽ bàn về kinh tế cua NGUY SAI GON to sêe ” HOW WEALTHY IT WAS” hhehehehehehe.

    • Mỹ không tham dự, tiến hành một cuộc chiến tranh nào để giết “dân” của nước khác. Họ đánh nhau với những kẻ cầm súng đôi nghịch với mình. Bọn cộng sản ở các nước trước tien là giết dân mình qua những vụ thanh trừng giai cấp, kế tiếp là những ai phản đôi, chống lại chúng kể cả người dân ở nước khác, dùng đàn bà và trẻ em cho chiến tranh. Để trả lời lập luận muôn thuở của chú mày thì tốt nhất đảng nên mở cửa tự do thông tin ở mọi mạng xã hội, cho phản biện công khai để dân tự dạy cho các chú. Cứ đóng cửa trong nhà sủa ra thì người ta khinh cho. Anh có câu hỏi cho chú: thế bên ấy có hiểu sự khác biệt trong các con số, tỉ lệ, mức độ, chỉ số, cặp hạng…hay là chúng đều như nhau? Anh thật chán cho các chú. Không biết phải mất mấy thế hệ để rửa cái dốt và chất lưu manh gọi là “chất hồng” cho làng của em? Đừng quên vai trò nòng cốt của giá đình em trong đó.

      • Đấy có phái là luận án tiến sĩ của Toét không? Hoá ra từ 1939 là ta đã có bác sĩ rồi à? Thế bắc sĩ học…lớp mấy? Nhờ các bắc sĩ của ta mà từ “bác” và toàn bộ các đồng chí lãnh đạo khác đều…ra nước ngoài chữa bệnh. Xoá nạn mù chữ thành công rực rỡ mà sao lãnh đạo vẫn còn viết nhầm “chăn trâu” thành. ..tiến sĩ.

        • chí mà có mot đoạn tiếng Anh thôi mà mấy lảo NGỤY TÀn Dư đoc khong nôỉ , hiễu khong thông thì ở MỸ 43 năm học đuoc chi vậy. Bài báo ngươi ta viet là cho tơí năm 1939 tức lá tình tứ ngày mà quan thày cuã NGUỴ (THuc Dân PHÁP) tơi’…………………..’KHAI SÁNG’ cho dân ta tứ nam 1957(82 năm) thì kết quả lá cứ’ 2 bác sỉ/100 ngàn nguoi dan và hơn 85% dân ta trở thành mù chử và duy chi có đốc nhất 1 trương đai học có khong quá 700 sinh vien cho 3 nươc VN, LAO,CAMPUCHIA. Có bay nhieu mà đoc khong hiểu thì lam sao tranh luân voi Viet Cộng. Qua thống kê nguoi đọc sè thay điều gì? Chăc chắn ai còn lương tri đều phaỉ thay’ được chính sách Độc Ác, chính sách NGU DÂN cuả thằng mất dạy PHÁP(quan thày NGỤY TÀN DƯ) trong thơi gian thống trị VN. Theo thong kẽ thí chi co’ khong quá 15% trẻ con VN đuơc tơi trướng thí trong so nay ai cung co thê tha’y rằng chi co’ bọn TAY SAI, CƯƠNG HÀO, VIET GIAN mơi’ co’ đieu kiện biet chử cón tuyêt đai đa số’ là bị MÙ CHỬ đê còng lưng làm mọi cho bọn chúng. Cho nên chuyện dân ta đi theo HO CHI MINH là chuyên dễ hiêu, hay noi mot cách khác là chính bọn Thưc dân, bọn Viet Gian, bọn Cường Hào ác bá đả tạo cho VIET MINH mot chính nghiã trong đó hơn 85 % ngưoi dân đa bị đày đoạ suot gấn 100 năm đả đi theo chính nghiả đo’. Quy luat tat yếu cuả lich sữ là chính’ giai cấp thống trị tự đào mồ chôn mình bằng cách sản sinh ra tầng lớp bần cùng trong xa hôi. Chinh tầng lop bần cùng này đả đươc cach mạng VN hướng dẫn và đả thành mot lưc lượng vô song. Lich sữ VN đã minh chứng hùng hồn qua việc bạt tai thằng mất dạy quan thầy cuã NGUỴ TÀN DƯ tức thưc dan PHAP. và củng là gióng lên tiếng chuông cảnh bào vơi’ thê gioi’ cho viêc CÁO CHUNG cua chủ nghiã thưc dân. Mấy lảo NGUY TAN DƯ làm sao hiễu đuơc nhỉ. Cuộc đoi cua NGUY thì hêt bám váy thằng PHAP lại tơí liếm gót giày thăng MỸ đễ vinh thân phì gia chứ làm sao hiễu đuơc ý nghià cua lich sữ truoc vá sau THƯC DÂN. hahahahaha, thoi nghen NGUY TÀN DƯ, KÝ SINH TRÙNG. Hom nay cuoi tuần vòng vèo phố phường thư giản chứ.

          • Thì ra là vậy. Anh lại cứ tưởng 1939 và 1945 đều giống nhau chứ! Thế từ 1945 cho đến 1988 thì ta có bao nhiêu bắc sĩ? Bắc sĩ ngoài ấy thường thì học …lớp mấy hở Toét? Thằng Pháp làm sao mà hơn nổi thằng cộng?. Từ chăn trâu mà cần chỉ cần vài năm thì đã thành tiến sĩ rồi, cả trăm ngàn chứ chả phải chơi. Cạo gió, giác hơi vài tháng thì vào đại học Trường Sơn là ra bác sĩ ngay. Nói gì thì nói, anh đề nghị Toét bớt dùng cái “văn hoá truyền thống” của làng, chứ “kỳ tích” của bọn cộng sản thì người ta đã bó tay từ lâu rồi. Bệnh thì toàn chạy ra nước ngoài, còn học thì xài toàn bằng giả thì…điểm chính của Toét là gì? Đừng cho anh mang báo Nhân Dân nữa nhá! Cứ mang nó đưa cho bác sĩ của ta lót ổ cho đàn bà đẻ em ạ! Không chừng em ra đời ngay trên mặt của “cụ” chứ chẳng chơi. Rất đầy chất “hồng” đấy!

Leave a Reply to Tudo.com Hủy phản hồi

Please enter your comment!
Tên